Bij een pericardovervulling is er vloeistof aanwezig in het vlies rond het hart; het pericard. Door deze ophoping kan het hart zich minder goed vullen en wordt de hartfunctie belemmerd. We zien deze aandoening slechts sporadisch (enkele keren per jaar), vooral bij oudere honden. Omdat een pericardovervulling een gevaarlijke aandoening is lichten we in deze informatiebrief toe wat deze ziekte inhoudt.

Achtergrond

Rondom het hart ligt het pericard, een dun dubbelwandig vlies (‘hartzakje’) wat dient om het hart op zijn plaats te houden en te beschermen. Bij pericardovervulling ontstaat er een ophoping van vloeistof (meestal bloed) in het hartzakje. Het hartzakje het loopt vol en veroorzaakt druk vanaf de buitenkant op het hart waardoor het de pompfunctie niet meer goed kan uitoefenen. De vloeistof in het hartzakje ontstaat door een tumor aan de hartbasis die gaat bloeden, of zonder aanwijsbare oorzaak (‘idiopathisch’).

Klinische symptomen

Omdat het hart acuut in de verdrukking komt wordt het lichaam minder van bloed en zuurstof voorzien, een ogenschijnlijk gezonde hond kan dan plots instorten. De volgende verschijnselen kunnen hierbij opvallen:

  • Acute zwakte
  • Bleke slijmvliezen
  • Een bolle buik door vochtophoping

Diagnose

Door verschillende onderzoeksstappen uit te voeren kunnen we tot een juiste diagnose komen:

  • Klinisch onderzoek: bleke slijmvliezen, koud aanvoelen, zwakke pols en een zwakke, gedempte hartslag. De grote aders in de hals zijn daarnaast vaak opgezet.
  • Röntgenfoto: op de röntgenfoto zien we een vergoot en te rond hart
  • Echografie: met de echo wordt de diagnose definitief gesteld als er een grote hoeveelheid vocht zichtbaar is rondom het hart. De hartbasis wordt onderzocht op de aanwezigheid van een tumor.
  • Echografie buik: bij een hond met pericardovervulling kan het zinvol zijn om te beoordelen of er in de buikorganen (bijvoorbeeld milt of lever) een tumor aanwezig is. Het kan zijn dat een uitzaaiing van deze tumor de bloeding in het hartzakje heeft veroorzaakt.

Behandeling

De algemene toestand van deze patiënten is meestal erg slecht. Als op de echo duidelijk een hartbasistumor aanwezig is, dan is er weinig kans op een volwaardig herstel en moet sterk overwogen worden de hond in te laten slapen. Is er niet duidelijk een tumor aanwezig, dan moeten we ingrijpen om de klinische toestand van de hond te verbeteren. Met een naald wordt onder echobegeleiding het hartzakje aangeprikt en de daarin aanwezige vloeistof wordt afgezogen. Hierdoor krijgt het hart weer ruimte om zijn functie uit te oefenen. Deze therapie kan daardoor een geweldige verbetering van de klinische toestand geven.

Na dit acute ingrijpen bestaat het risico dat het probleem weer terugkomt. Een hartzakje wat is leeggezogen, kan enkele uren, dagen of weken later weer vollopen. Om dit definitief te voorkomen kan er operatief worden ingegrepen door het hartzakje chirurgisch te verwijderen. Het weggenomen weefsel kan dan ook onderzocht worden om een eventuele oorzaak te achterhalen.

Een pericardovervulling is een levensbedreigende situatie. Het is daarom belangrijk om uw hond te laten nakijken op de kliniek als u één van bovenstaande symptomen opmerkt. Ook na behandeling van een pericardovervulling blijft een regelmatige controle belangrijk.