De schildklier is een belangrijk orgaan voor de stofwisseling; het produceert hormonen die invloed hebben op verschillende functies in het lichaam. Hyperthyreoïdie betekent dat de schildklier overmatig (‘hyper’) hormonen produceert waardoor het dier ziek wordt. Deze ziekte komt vooral voor bij oudere katten.
Achtergrond
Hyperthyreoïdie ontstaat doordat een tumor in de schildklier overmatig en ongeremd hormonen afgeeft. In de meeste gevallen gaat het om een goedaardige tumor; deze zaait dus niet uit maar zal door de hormoonproductie wel nadelige effecten hebben. In sommige gevallen ontstaat er ook overactief weefsel buiten de schildklier, bijvoorbeeld in de borstholte. De overmaat aan schildklierhormonen heeft gevolgen voor vrijwel ieder orgaan in het lichaam.
Symptomen
Eén van de meest opvallende symptomen bij hyperthyreoïdie is een goede of toegenomen eetlust, waarbij de kat tegelijkertijd vermagert. Andere verschijnselen zijn: rusteloosheid, hyperactief gedrag, meer mauwen, onverzorgde vacht, veel drinken en plassen, braken, diarree, hoge hartslag, hijgen en de voorkeur voor een koelere ligplaats. In een gevorderd stadium van de ziekte kan de eetlust juist afnemen en de kat slomer worden.
Diagnose
Wordt een kat op grond van bovenstaande symptomen verdacht van hyperthyreoïdie, dan wordt allereerst een algemeen onderzoek uitgevoerd. Bij een gezondekat zijn de schildklieren niet te voelen, maar in het geval van hyperthyreoïdie zijn ze vaak vergroot en daardoor voelbaar in de hals. Om de diagnose te stellen en andere zaken (bijv. suikerziekte) uit te sluiten is urine- en bloedonderzoek de volgende stap. In het bloed wordt de totale hoeveelheid schildklierhormoon T4 (thyroxine) gemeten. Verder wordt o.a. de nierfunctie onderzocht omdat dit van invloed is op de behandeling en levensverwachting van een kat met hyperthyreoïdie. In sommige gevallen is het verstandig om een schildklierscan (scintigrafie) te laten maken, om te beoordelen waar het hyperactieve schildklierweefsel zich bevindt.
Behandeling
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden:
- Medicatie: dit zijn tabletten die de afgifte van schildklierhormonen remmen. Als het niet lukt om tabletten te geven dan kan een oorzalf met dit medicijn een alternatief zijn.
- Behandeling met radioactief jodium: hiermee wordt het hyperactieve schildklierweefsel vernietigd. Dit werkt ook voor eventueel weefsel in de borstholte en het is de enige behandeling waarbij de oorzaak van de ziekte echt wordt weggenomen.
- Operatie: hierbij wordt de schildklier met de tumor verwijderd. Dit is een optie als het hyperactieve weefsel zich enkel in de hals (dus niet in de borstholte) bevindt.
- Strikt dieet van jodium-arme voeding (Hill’s Y/D). De kat mag dan alleen dit voer eten en geen tussendoortjes. Het dieet is niet geschikt voor andere katten in huis zonder deze ziekte.
Iedere behandeling heeft voor- en nadelen. De keuze voor een behandeling is o.a. afhankelijk van de leeftijd en klinische toestand van uw kat en de locatie van het overactieve weefsel. Ook kunnen praktische redenen zoals het toedienen van tabletten, financiën en persoonlijke voorkeuren meespelen. De behandeling wordt daarom per patiënt bepaald in nauw overleg met de eigenaar.
Controle en levensverwachting
Na het instellen van een behandeling worden regelmatig controlemomenten afgesproken. Bij deze controle wordt de kat lichamelijk nagekeken en wordt vaak ook de schildklierwaarde gecontroleerd. Naast deze bloedcontrole is het belangrijk om ook de bloeddruk van de kat te meten aangezien een verhoogde bloeddruk vaak voorkomt tegelijk met hyperthyreoïdie (zie ook onze informatiebrief ‘Verhoogde bloeddruk bij de kat’). Ook is het belangrijk om de nierfunctie te controleren aangezien schildklierhormonen hier een belangrijke invloed op hebben en de behandeling hierop zal worden aangepast.
Hyperthyreoïdie is met bovenstaande therapieën in principe goed te behandelen. Katten die tijdig behandeld en nauwkeurig gecontroleerd worden kunnen nog jaren een fijn leven hebben.