Een mastocytoom is een tumor die uitgaat van zogenaamde mastcellen. Dit zijn cellen die normaal in de eigen afweer voorkomen. Vaak word deze tumor in of onder de huid gezien, maar het komt ook voor in milt, lever, maag, darmen en de luchtwegen. Een mastocytoom kan uitzaaien en vervelende gevolgen hebben. De juiste diagnostiek en behandeling is daarom belangrijk. In deze informatiebrief lichten we toe wat dit inhoudt.
Het mastocytoom bij de hond
Het mastocytoom is de meest voorkomende huidtumor bij honden. Van de rashonden lijken boxers, boston terriërs, labrador retrievers, beagles en schnauzers een verhoogde kans op mastocytomen te hebben. De huidvorm kan er op veel verschillende manieren uit zien. Soms lijkt het een op eenvoudig vetgezwel, soms zijn ze onregelmatig of ontstoken.
Andere symptomen die we kunnen zien zijn diarree en braken. Dit wordt veroorzaakt door het stofje histamine wat de mastcellen afgeven. Histamine kan zorgen voor irritatie van maag en darmen, maar ook voor zwelling van de tumor zelf. Soms lijkt een mastocytoom daardoor groter en kleiner te worden.
Het mastocytoom bij de kat
Bij de kat komen andere vormen mastocytomen voor dan bij de hond, namelijk de histiocytaire– en de mastocytaire vorm. Met name bij jongere (vooral Siamese) katten komt de relatief goedaardige histiocytaire vorm voor. Bij oudere katten komt vaker de mastocytaire vorm voor in compact en diffuus groeiende varianten.
Het mastocytoom kan voorkomen in de huid van de kat, maar ook andere organen (lever, milt, maag-darmkanaal, beenmerg) kunnen aangedaan zijn.
Hoe stellen we de diagnose
Zoals bij de meeste tumoren is een dunne naald aspiratie biopt (zie ook onze informatiebrief) de eerste stap. Met een dunne naald worden een aantal cellen uit de tumor gehaald voor microscopisch onderzoek. Bij een gezwel in de huid gebeurt dit van buitenaf. Bij een afwijking in de organen wordt dit biopt meestal met de echo begeleid, om precies te zien waar de cellen vandaan gehaald moeten worden.
Mastocytomen kunnen uitzaaien. Als de diagnose mastocytoom is gesteld is het daarom verstandig om te beoordelen of er afwijkingen in lymfeknopen of andere organen zijn. Daarvoor is een echo van de buik, aanvullende biopten en soms röntgenfoto’s of bloedonderzoek over het algemeen de volgende stap.
Wat is de behandeling
Als er geen uitzaaiingen gevonden zijn is chirurgische verwijdering de eerste keus behandeling voor een mastocytoom. Het ruim wegnemen van de tumor biedt de beste overlevingskansen. Pas na verwijdering van de tumor en onderzoek van het weefsel kan precies beoordeeld worden hoe kwaadaardig de tumor was. Dit is belangrijk om het beste advies te kunnen geven over eventuele nabehandeling. Afhankelijk van de mate van verwijdering en de kwaadaardigheid (‘graad’) van de tumor kan aanvullend ontstekingsremmers, chemotherapie, specifieke groeiremmers of bestraling geadviseerd worden.
Prognose
De levensverwachting van dieren met een mastocytoom is sterk afhankelijk van de kwaadaardigheid van het mastocytoom en of deze volledig verwijderd kon worden. Een hond waarbij een graad I mastocytoom volledig weggenomen is kent een lange overlevingstijd (gemiddeld tot wel 5 jaar). Wel zien we vaak dat dieren die een mastocytoom hebben gehad een grotere kans hebben om nog eens een mastocytoom te krijgen (een nieuwe tumor). Ook 75% procent van de graad II tumoren kent een langere overlevingstijd. Honden met een graad III tumor en/of uitzaaiingen kennen helaas een veel kortere overlevingstijd (minder dan een jaar en vaak nog korter).
Ook bij katten is de overlevingstijd sterk afhankelijk van het type mastocytoom. Een histiocytair mastocytoom in de huid kan soms zelfs spontaan verdwijnen. Andere vormen kunnen echter snel uitzaaien en ook mastocytomen in organen hebben bij katten een slechter verloop. Per individueel geval zal een inschatting gemaakt worden van de overlevingskansen.
Er kunnen verschillende redenen zijn om een dier niet mee te opereren. Ook dan is het belangrijk om te weten of we te maken hebben met een mastocytoom zodat eventueel op een andere manier het leven van uw dier zo aangenaam mogelijk kunnen maken. Uw Vets & Pets dierenarts zal samen met u het beste plan voor uw huisdier bepalen.
