Het syndroom van Cushing kennen we voornamelijk bij honden, paarden en mensen. Een enkele keer is deze ziekte ook bij een vogel vastgesteld. Bij het syndroom van Cushing wordt er teveel van het bijnierhormoon cortisol gemaakt, wat allerlei effecten heeft op het lichaam.
Wat is het syndroom van Cushing:
Bij het syndroom van Cushing syndroom wordt er door het lichaam teveel cortisol geproduceerd. Dit wordt veroorzaakt door een tumor in de bijnier of in de hypofyse (hersenaanhangsel). Bij vogels kunnen we als verschijnselen waarnemen dat ze meer gaan eten, meer gaan drinken, dikker worden en leververvetting kunnen krijgen. De vogels blijven honger houden en komen erg aan in gewicht, mogelijk houden ze ook meer vocht vast. Bij een vogel met het syndroom van Cushing is een opgezette stuitklier waargenomen; het is onduidelijk in hoeverre dit verband houdt met het syndroom van Cushing.
Het vaststellen van het syndroom van Cushing
Na aanleiding van alle klachten en bevindingen bij lichamelijk onderzoek zal er bij de dierenarts een verdenking ontstaan van het syndroom van Cushing. Vervolgens zijn speciale onderzoeken nodig om de diagnose te bevestigen. Voor honden bestaan hiervoor verschillende hormoontesten, deze zijn bij vogels niet direct bruikbaar omdat ze van zoogdieren verschillen in hun hormoonhuishouding en omdat ze bijvoorbeeld geen aparte urine produceren. Ook zijn het een stuk kleinere dieren wat beeldvorming zoals echografie lastig maakt. Daarnaast zijn bij vogels veel normaalwaarden van stoffen in het bloed nog onbekend. Tot slot moeten we voorzichtig zijn met de toediening van prednison-achtige stoffen bij vogels omdat dit het immuunapparaat stil kan leggen.
Bij het papegaaitje waarbij in Nederland het syndroom van Cushing is vastgesteld, is de dexamethason suppressietest gebruikt om de diagnose te stellen. Hierbij kijken we of de cortisolwaarden onderdrukt worden door een hormoon van buitenaf. Bij het syndroom van Cushing kunnen de cortisolwaarden afwijkend hoog blijven, dus worden niet geremd.
Hoe wordt het syndroom van Cushing behandeld?
De behandeling van de ziekte van Cushing is afhankelijk van verschillende factoren. Bij honden kan een tumor in de hypofyse of bijnier(en) operatief verwijderd worden. Bij vogels zijn deze organen echter zo klein dat dat vooralsnog als onmogelijk moet worden beschouwd. Ook medicatie wordt bij honden vaak ingezet, en deze behandeling is ook bij een papegaai succesvol geweest. Nauwkeurige dosering en controle via een vogelspecialist is hierbij belangrijk.
Wat zijn de te verwachten effecten van het syndroom van Cushing?
Het is een zeldzame ziekte en daardoor kunnen we nog weinig zeggen over de te verwachten effecten van het syndroom van Cushing bij vogels. De meeste kennis en kunde met betrekking tot deze ziekte is aanwezig bij de faculteit diergeneeskunde te Utrecht.
