De ziekte van Addison (hypoadrenocorticisme) is een hormoonziekte. Deze ziekte ontstaat door een onvoldoende werking van de bijnierschors. Bij de ziekte van Addison kunnen vele verschijnselen optreden. Dit kan variëren van wisselende maag-darmklachten tot een acuut zeer zieke hond.  

 

Te traag werkende bijnierschors 
Bij de ziekte van Addison is er een tekort aan bijnierschorshormonen; meestal zowel glucocorticoïden als mineralocorticoïdenHet tekort aan glucocorticoïden veroorzaakt algehele zwakte, maag-darmproblemen en soms suikertekort in het bloed. Het tekort aan mineralocorticoïden verstoort de zoutbalansdit leidt o.a. tot vochtverlies, een daling van de bloeddruk en mogelijk hartritmestoornissenDeze veranderingen treden niet altijd allemaal op, maar als het gebeurt kan de hond erg ziek worden en zelfs in shock raken.  

In de meeste gevallen ontstaat de ziekte van Addison door auto-immune afbraak van de bijnierschors; het lichaam valt dan ‘per ongeluk’ de eigen bijnierschors aanSymptomen van de ziekte van Addison kunnen ook ontstaan als prednison of aanverwante medicijnen te abrupt gestopt wordenDeze middelen onderdrukken de bijnierschors en als de medicatie dan zonder afbouwen gestopt wordt krijgt het lichaam een acuut tekort. Minder vaak voorkomende oorzaken van de ziekte van Addison zijn een afwijking in het hersenaanhangsel (hypofyse) of een bepaalde behandeling van het syndroom van Cushing. 

Symptomen 
Zoals gezegd kunnen de symptomen erg verschillend zijnIn milde ‘atypische’ gevallen kunnen klachten zoals braken en diarree soms komen en gaan. Bij een echte Addisoncrisis zijn de symptomen juist acuut; de patiënt kan instorten door de shocktoestand. Bij shock is de hond slap en koud met een zwakke pols. Het klinisch beeld van Addison is niet specifiek voor deze ziekte. Braken, diarree en buikpijn kan ook voorkomen bij een maag-darmprobleem. Veel drinken en plassen in combinatie met uitdroging past ook bij o.a. nierproblemen. Hierdoor blijft de diagnose soms langere tijd onopgemerkt. Aanvullend onderzoek is daarom erg belangrijk.   

Diagnose 
De diagnose stellen we door middel van bloedonderzoek. Specifieke afwijkingen in de zoutbalans en het bloedbeeld zijn samen met het klinische beeld al sterk verdacht. De definitieve diagnose wordt gesteld met een zogenaamde ACTH-stimulatietest. Met deze stimulatietest meten we of de bijnieren kunnen reageren op een toegediend hormoon. Bloed wordt afgenomen voor de toediening van dit hormoon en een uur erna. Als de cortisolwaarde in het bloed laag is en onvoldoende stijgt, wordt de ziekte van Addison bevestigd.  

Therapie 
Een hond met shockverschijnselen is in levensgevaar en moet behandeld worden met infuus. Hiervoor wordt de hond opgenomen in de kliniek. Medicatie kan dan ook al via het infuus gegeven worden. Als de hond gestabiliseerd en de diagnose bevestigd is, worden medicijnen gegeven die de bijnierhormonen vervangen.  

De behandeling is levenslang en bestaat uit tabletten met glucocorticosteroïden en mineralocorticosteroïden. Daarnaast is het vaak zinvol om een bepaalde hoeveelheid zout aan de voeding toe te voegen. We zoeken hierbij naar een optimale dosering van de medicatie, welke verschilt per hond. Op basis van de fitheid van de hond en bloedonderzoek wordt de dosering gecontroleerd. Met deze medicijnen streven we weer naar een normale situatie voor de hondEr is dan geen sprake van een overmaat aan corticosteroïden en bijwerkingen vallen in het algemeen mee. Wel is het van levensbelang dat de hond de medicijnen altijd krijgt! Als het een dag niet lukt om de medicijnen te geven omdat de hond niet wil eten en/of braakt, dan moeten de medicijnen dezelfde dag per injectie gegeven worden. Hiervoor hebben sommige eigenaren injecties beschikbaar of ze kunnen ervoor bij de dierenarts terecht. De medicijnen vervangen de stresshormonen; daarom wordt bij een heftige gebeurtenis zoals een operatie of ziekte de medicatie verhoogd om het lichaam te ondersteunen.  

Prognose 
In de meeste gevallen reageren honden goed op de behandeling en kunnen ze een normaal leven leiden. Wel bestaat bij honden met Addison het risico dat ze zieker worden van ‘simpele’ aandoeningen zoals diarree. Het is daarom belangrijk om een hond met Addison goed in te gaten te houden en bij twijfel controle door de dierenarts in te plannen.