Atopie is een allergische aandoening bij honden en katten. Atopie is de verzamelnaam voor allergieën tegen stoffen uit de omgeving (o.a. stuifmeel, huidschilfers en huisstofmijten), waar het afweersysteem overgevoelig op reageert. De gevolgen hiervan zijn jeuk en ontsteking in de huid.  

Hoe ontstaat het? 

Atopie ontstaat bij dieren met een erfelijke overgevoeligheid en een gevoelige huid. Na het binnen dringen van een stof via de huid, kan het afweersysteem dit als vijand gaan zien en er bij een volgend contact allergisch op reageren. De eerste verschijnselen treden vaak al op jonge leeftijd op (1-3 jaar). Atopie komt meer dan gemiddeld voor bij o.a. Retrievers, Terriers, Boxers en Duitse herders.   

Wat zijn de klachten? 

De meest opvallende symptomen bij atopie zijn jeuk en huidveranderingen ten gevolge van krabben en likken, zoals kale plekken, roodheid en verdikte huid. De huidafwijkingen zijn vooral te vinden bij de oksels, liezen, buik, poten, kop en oren. Bij atopie-patiënten is de barrièrefunctie van de huid verminderd. De huid is hierdoor gevoeliger voor bijkomende infecties met bacteriën en gisten, waardoor de klachten verergeren. Afhankelijk van de oorzaak kan het zijn dat de klachten alleen in bepaalde seizoenen voorkomen. Ook stress en hormoonschommelingen kunnen de ernst van de klachten beïnvloeden. 

Hoe wordt de diagnose gesteld? 

Er is geen test waarmee gegarandeerd de diagnose atopie kan worden gesteld of uitgesloten. Bovendien kan het beeld erg lijken op andere ziektes of tegelijk voorkomen met bijv. voedselallergie. Voor de diagnose atopie moeten dan ook allereerst de klachten en de ziektegeschiedenis passend zijn. Daarnaast moeten andere ziektes (vlooienallergie, infecties) die soortgelijke klachten kunnen geven worden uitgesloten. Vervolgens kan met een huidtest en bloedonderzoek een indicatie gekregen worden waar een dier allergisch voor is. 

Wat zijn de behandelmogelijkheden? 

De behandeling bestaat uit het aanpakken van de oorzaak en/of de gevolgen van atopie. De atopie zelf is niet te genezen en daarom is behandeling meestal levenslang nodig. Elke atopie-patiënt is anders en daarom verschilt het behandelplan per patiënt. Ook het wisselen van de klachten door de tijd heeft invloed op de therapie. Regelmatige controle is daarom erg belangrijk. Het behandelplan kan bestaan uit  één of meerdere van de volgende behandelingen: 

  • Vermijden van de allergenen waarvoor het dier allergisch is: dit is praktisch gezien onmogelijk. Bij een allergie tegen huisstofmijt kan een hypoallergeen (anti-mijt) ligbed nuttig zijn. 
  • Immunotherapie: de patiënt verminderd gevoelig maken voor de allergenen met een zogenaamde allergeen-specifieke immunotherapie (ASIT; hyposensibilisatie) : o.b.v. de uitslag van de allergietest kan een specifieke behandelingsvloeistof aangemaakt worden, waarmee het lichaam geleidelijk kan wennen aan de allergenen. Bij de meeste huisdieren wordt een verbetering gezien binnen enkele maanden, maar het kan tot 12 maanden duren voordat de behandeling resultaat laat zien. De Artuvetrin Therapie is effectief bij ongeveer 75% van de behandelingen.   
  • Corticosteroïden (prednisolon e.d.): deze medicijnen remmen het afweersysteem, en daarmee ook de allergische reactie en de jeuk. Over het algemeen werken deze middelen goed, maar veroorzaken vooral bij langdurig gebruik ongewenste bijwerkingen.  
  • Cyclosporine (o.a. Atopica): ook dit medicijn remt effectief de allergische reactie en de jeuk. De bijwerkingen van Cyclosporine zijn minimaal en het heeft daarom op de lange termijn de voorkeur t.o.v. prednison. 
  • Oclacitinib (Apoquel): jeukremmer met weinig bijwerkingen. Het doet niets aan de oorzaak van atopie. 
  • Lokivetmab (Cytopoint): bindt het eiwit dat de jeukprikkel overbrengt van de huid naar de zenuwuiteinden. Dit geeft vaak goede verlichting van de jeuk. De oorzaak wordt zelf niet aangepakt. 
  • Antihistaminica. Deze werken slechts bij een klein deel van de atopie-patiënten. 
  • Medicijnen tegen de bijkomende infecties. Dit kunnen antibiotica, medicatie tegen gisten of bepaalde shampoos, mousses, sprays of spot-on’s  zijn. De producten kunnen ook preventief gebruikt worden. 
  • Ondersteunende middelen: medische diëten kunnen de barrièrefunctie van de huid verbeteren en de ontsteking remmen. Dit kan soms een dusdanige verlichting van de klachten geven dat medicatie minder of helemaal niet meer nodig is. Ook zijn er voedingssupplementen met vergelijkbare effecten.Â