De nieren hebben verschillende belangrijke functies in het lichaam; ze zijn belangrijk voor de vochtbalans, het filteren van bloed en verschillende hormoonfuncties. Bij nierfalen is één of meerdere functies van de nieren verstoord. Het is een verzamelnaam van ziekten die in zowel acute als chronische vorm voorkomen. Nierfalen komt zowel bij honden als katten regelmatig voor. In deze informatiebrief lichten we daarom toe wat dit voor uw huisdier betekent.
Achtergrond
Honden en katten hebben twee nieren, die ieder bestaan uit de functionele onderdeeltjes die ‘nefronen’ worden genoemd. De nieren hebben een grote reservecapaciteit; de klinische symptomen van nierfalen worden zichtbaar als zo’n 70% van deze nefronen niet meer functioneert. De nieren kunnen hun werk dan niet goed meer doen en het dier wordt ziek.
Oorzaken van nierfalen
Nierfalen kan voorkomen bij alle dieren, waarbij sommige vormen wel vaker voorkomen bij bepaalde rassen of leeftijden. Acuut nierfalen kan ontstaan door vele oorzaken. Bijvoorbeeld door een giftige stof (o.a. lelies bij katten), een infectie (o.a. Leptospirose bij honden) of een nierbekkenontsteking. In dit geval zijn de nieren eerst nog gezond, maar raken ze acuut benadeeld waardoor ze hun functies niet goed meer kunnen uitoefenen. Chronisch nierfalen is, zoals de naam al zegt, een chronische achteruitgang van de nierfunctie. Hierbij vormt langzaam een soort littekenweefsel waardoor het aantal gezonde nefronen afneemt. Deze ziekte komt meestal voor bij oudere dieren.
Het is bij een ziek dier soms niet meteen duidelijk of het om acuut of chronisch nierfalen gaat. Ook kan een combinatie ontstaan als bij een dier met chronisch nierfalen de toestand plotseling verslechterd op het moment dat er een acute factor bij komt zoals een infectie.
Symptomen
Zowel acuut als chronisch nierfalen geeft verschillende symptomen: veel drinken, veel plassen of soms juist helemaal niet plassen, verminderde eetlust, gewichtsverlies (bij chronisch nierfalen), braken, slechte adem en sloomheid. In het geval van chronisch nierfalen kan het maanden tot jaren duren voor er klachten komen, aangezien er eerst nog voldoende nefronen functioneren in de nier.
Diagnose
De diagnose van nierfalen wordt gesteld met behulp van verschillende onderzoeken. Dit bestaat onder andere uit urine- en bloedonderzoek. Aanvullende informatie wordt verkregen met een echo van de nieren, waarbij ook urine afgenomen kan worden voor een kweek. Ook een bloeddrukmeting is belangrijk bij nierfalen aangezien dit vaak samen gaat met een verhoogde bloeddruk als oorzaak of gevolg.
Behandeling
Acuut nierfalen kan (deels) omkeerbaar zijn als er tijdig wordt ingegrepen. In dit geval proberen we de oorzaak van de problemen zo snel mogelijk op te sporen en te behandelen. De hond of kat wordt daarvoor meestal opgenomen en ondersteund met infuus. Zo proberen we de nieren zoveel mogelijk te genezen, als dit lukt kan de patiënt herstellen met weinig restschade. Bij chronisch nierfalen kan het deel van de nefronen dat verloren is gegaan niet meer herstellen; de behandeling richt zich op de ondersteuning van de overgebleven nierfunctie. Honden en katten met deze ziekte kunnen niet genezen, wel kunnen we de klachten van de ziekte vaak succesvol bestrijden zodat uw huisdier nog een kwalitatief goed leven heeft gedurende maanden tot jaren.
De behandeling bestaat in eerste instantie vaak uit een infuusbehandeling om het bloed te spoelen en de bijkomende klachten te onderdrukken. Als de patiënt zich weer beter voelt is een speciaal nierdieet thuis de beste manier om de nieren te ontlasten, zodat de overgebleven nefronen zo goed en lang mogelijk blijven functioneren. Het is belangrijk om uw dier rustig aan het dieet te laten wennen en dit niet te overhaasten. In eerste instantie is het belangrijkst dát hij of zij eet, niet wát hij eet. Als uw huisdier goed eet kunt u voorzichtig steeds een beetje meer van het nierdieet gaan voeren tot hij of zij helemaal overgeschakeld is. Omdat veel dieren met nierfalen minder graag eten zijn er verschillende soorten en smaken nierdieet beschikbaar in de Vets&Pets klinieken. Zo nodig kunnen wij u uiteraard van extra tips en hulp voorzien.
Naast het dieet wordt per individuele patiënt bepaald of er andere medicatie nodig is, bijvoorbeeld om eiwitverlies via de nieren of een verhoogde bloeddruk tegen te gaan. Om een hond of kat met nierfalen zo goed mogelijk te helpen is een regelmatige controle door de dierenarts belangrijk. Zo zorgen we samen voor de beste behandeling van uw huisdier.